Als je nooit goed genoeg bent
Maak kennis met je innerlijke criticus en je innerlijke advocaat
Vermoedelijk ken je hem wel, de innerlijke stem die zegt dat je het helemaal verkeerd doet. Dat je tekort schiet. Dat je nooit goed genoeg bent. De innerlijke criticus is een figuur die je zelfvertrouwen ondermijnt. Hij activeert het angstige kind in je, en maakt dat je je onveilig voelt.
Waar komt de innerlijke criticus vandaan?
Hij begon gestalte te krijgen toen je heel jong was. 
Een klein kind heeft voor alles liefde nodig. Op een gegeven moment ga je als kind ervaren dat die liefde niet constant is. Er is geen ouder die voortdurend alleen maar liefdevol is ten opzichte van zijn kinderen. Maar belangrijker nog, in conflicten en stress situaties raken ouders soms zelf het contact met hun gevoel van liefde kwijt. Als de ouder (met of zonder woorden) de boodschap kan geven: ook al ben ik nu boos op je, ik hou van je, dan hoeft die boosheid niet zo bedreigend te zijn. Maar als de ouder dit besef kwijt raakt, maakt dat het kind heel onveilig.
Omdat het voor het kind van levensbelang is om de liefde niet in gevaar te brengen, gaat hij de boodschap verinnerlijken. Zo ontstaat de innerlijke criticus. Zijn kritiek is vaak grof en ongenuanceerd, omdat die gebaseerd is op de conclusies van een heel jong kind. En de teneur van de boodschap is steeds: je bent niet goed zoals je bent.
Dat is de paradox van de innerlijke criticus
Bij zijn ontstaan had hij als doel de liefde, en dus de veiligheid te verzekeren. Maar liefde die gebaseerd is op ontkenning van een deel van je geeft geen echte veiligheid. En zo wordt juist de innerlijke criticus een kracht die je gevoel van veiligheid ondermijnt.
Er is geen terrein van je leven veilig voor je innerlijke criticus. Je uiterlijk. Je karakter. Je huis. Je werk. Je studie, of de afwezigheid daarvan. Je relaties. Je deugt niet en het zal ook nooit wat worden, is de boodschap. Zijn aanhoudende kritiek mist zijn uitwerking niet. Hij knaagt aan je gevoel van veiligheid en zekerheid.
Omdat de stem van de innerlijke criticus er een is waar je liefst zo weinig mogelijk naar luistert ben je je vaak maar gedeeltelijk bewust van zijn invloed. En weerwoord krijgt hij meestal al helemaal niet.
Stappen in het werken met je innerlijke criticus
Stap 1. Bewust worden en erkennen van de stem van je innerlijke criticus. Wat heeft die allemaal te zeggen? Het kan verhelderend zijn om dat op te schrijven.
Stap 2. Beseffen dat dit maar een van alle mogelijke stemmen in je is. Een stem die alleen maar negatieve commentaren geeft, wat je ook doet.
Stap 3. Een innerlijke advocaat in het leven roepen. Het is belangrijk dat de innerlijke criticus weerwoord krijgt, anders blijf je diep in je hart vrezen of geloven dat hij gelijk heeft, en dat je niet deugt.
Laat je innerlijke advocaat reageren op de beweringen van je innerlijke criticus. Schrijf dit ook weer op.
Je innerlijke advocaat heeft als taak de beweringen van de criticus te weerleggen, en het positieve te benadrukken. Als je innerlijke criticus zegt: Je doet ook nooit iets goed! dan kan je advocaat reageren met: dit is een onzinnige bewering. Er zijn veel dingen die mijn cliënt goed doet.
Als je zo aan het werk gaat zul je merken dat veel beweringen van de innerlijke criticus inderdaad onzinnig zijn. Maar ook als er soms wel iets in zit, heeft je advocaat als taak je te verdedigen, en je goede intentie naar voren te brengen.
Stap 4. Het transformeren van je innerlijke criticus.
Door het werken met je innerlijke criticus kan hij uiteindelijke een figuur worden die jouw grenzen verdedigt, waardoor je innerlijke wereld veiliger wordt. Dat is een groeiproces dat tijd en aandacht nodig heeft.
